ابراهیم مرادی: سرآغاز سینمای ایران
ابراهیم مرادی متولد 1286 شمسی در شهرستان بندرانزلی است نامی که بعنوان اولین سازنده فیلم در ایران می‌توان از آن یاد کرد. مرادی در مدرسه رشدیه بندرانزلی، نزد گریگور یقیکیان و در سالن سینما-تئاتر شخصی مرحوم عمید همایون با هنر تئاتر آشنا شد و پس از شکست نهضت جنگل به شوروی رفت و در مدت زمان اقامتش در مسکو، به حرفه عکاسی روی آورد.
ساخت اولین فیلم تاریخ سینمای ایران
ابراهیم مرادی در سال 1309 و پس از بازگشت به وطن، ساخت اولین فیلم سینمای ایران به‌عنوان (انتقام برادر) یا (روح و جسم) را در بندرانزلی آغاز نمود. فیلم انتقام برادر داستان زندگی دو برادر بود که هر دو عاشق یک دختر می‌شوند و در جریان این عشق، برادر کوچک دست به قتل برادر بزرگتر می‌زند، این فیلم نهایتا در همان سال بدلیل اینکه کسی حاضر به سرمایه‌گذاری برای تهیه آن نشد، به شکلی ناقص ساخته شد و در سالن ارامنه شهر رشت به مدت 55 دقیقه به نمایش درآمد و اکنون نسخه‌ای از آن در دست نیست.
همانطور که اشاره شد از آنجاییکه انتقام برادر، اولین فیلم ساخته شده سینمای ایران است، از اینرو اولین لوکیشن سینمای ایران نیز شهر بندرانزلی است و نخستین بازیگران زن سینمای ایران نیز خانمها لیدا ماطاوسیان و ژاسمین ژوزف از ارامنه ساکن انزلی، از جمله بازیگران حاضر در این فیلم هستند.
ابراهیم مرادی پیش از ساخت فیلم (انتقام برادر) در سال 1307 مجددا و بصورت مخفیانه به شوروی و مسکو سفر کرد و برای یادگیری بیشترمهارت فیلمسازی و آموزش علوم تهیه ابزارآلات ساخت فیلم، به لنینگراد هم رفت.
دومین فیلم ساخته شده مرادی، بوالهوس نام داشت. در سکانسهای ابتدای این فیلم که در سال 1313 در لنگرود ساخته شد به بخشهایی از آداب، رسوم و سنن جوامع روستایی گیلان اشاره دارد. این فیلم با آنکه از فیلمنامه مطلوبی برخوردار نبود اما در مقایسه با فیلمهای زمان خود دارای انسجام بیشتری است. ابراهیم مرادی علاوه بر اینکه سینماگر حرفه‌ای و موفق، نویسنده، کارگردان و فیلمبردار بود، بلکه مخترع نیز محسوب می‌شد بطوریکه علاوه بر اینکه دوربین فیلمبرداریش را خودش ساخته بود، ادواتی چون دستگاه زیرنویس‌گذاری برای فیلم و دستگاه صداگذاری فیلم هم ساخت. مرادی در دوره هنری خود شرکت پرس فیلم و استودیو مرادی را تاسیس کرد و با دریافت نشان عالی مدرسه معروف اکول فرانسه بعنوان مدرس رشته فیلمسازی به علاقمندان این رشته آموزش می‌داد. وی در 60 سالگی توانست فیلم گوهر شب چراغ را تهیه نماید.
فیلمهای مرادی اغلب در گیلان و خصوصا بندرانزلی فیلمبرداری شده است. او همواره علاقه خاصی به زادگاهش انزلی داشت و پس از کناره‌گیری از سینما در سال 1351 مدرسه کودک پاد را با هدف کشف کودکان استثنایی و نابغه تاسیس نمود و پنج سال بعد در سن 70 سالگی در سال 1356 درگذشت.
در حال حاضر آرامگاه وی به شخص دیگری واگذار شده است…
فیلمهای ساخته شده ابراهیم مرادی
سال 1310 انتقام برادر (نویسنده، کارگردان، تهیه‌کننده، فیلمبردار)
سال 1312حاجی آقا آکتور سینما (فیلمبردار)
سال 1313 بوالهوس (نویسنده، کارگردان، تهیه‌کننده و فیلمبردار)
سال1330 کمرشکن (نویسنده، کارگردان، تهیه‌کننده و فیلمبردار)
سال 1332 پیوند زندگی (نویسنده، کارگردان، تهیه‌کننده و فیلمبردار)
سال1338 گوهرشب چراغ (نویسنده و کارگردان)