بارگاه آقا سید جلال الدین اشرف؛ بوی خوش معنویت
یکی از مهمترین مکان‌های گردشگری و جاذبه‌های توریستی آستانه اشرفیه، آرامگاه حضرت سید جلال‌الدین اشرف(ع)، فرزند امام موسی‌کاظم(ع) و تنها برادر تنی امام رضا (ع) است که از معروفترین آرامگاه‌های آستانه اشرفیه میباشد. این بنا در ابتدا در سال 311 هجری قمری احداث شد، اما بارها پس از آن مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت. بنای امروزی ساختمان پرشکوهیست که روی باقیمانده‌های بنای مربوط به دوره قاجار ساخته شده و با کاشی‌‌کاری بینظیر جلوه فوق‌العاده‌ای به این آرامگاه داده است. بکارگیری کاشی های زیبا، سنگ‌های مرمر، رواق‌ها، گنبد پرجلال و سقف آینه کاری شده، این آرامگاه را به زیباترین و باشکوه‌ترین آرامگاه‌های استان گیلان بدل کرده است.
دلیل شهرت آرامگاه سید جلال‌الدین اشرف
این آرامگاه به‌خاطر داستانی که ورای این آرامگاه قرار دارد شهرت زیادی بخصوص بین محلی‌ها پیدا کرده است. بر اساس داستان‌های محلی سید جلال الدین اشرف این مکان را پس از مرگ برای آرامش گرفتن برگزید که بسیار قابل توجه و قابل تامل است!
داستان این‌گونه است که آقا سید جلال‌الدین اشرف توسط دشمنانش به شهادت می‌رسد، ولی از آن‌جایی‌که از پلید بودن آن‌ها باخبر بوده و به نوعی زمان مرگ خود را هم می‌دانسته وصیت کرده که پیکرش را در تابوتی گذاشته و در رودخانه رها کنند. مردم این کار را میکنند و تابوت ایشان را به آب خروشان رودخانه سپیدرود؛،معروفترین رود گیلان، میسپارند و پس از گذشت مسافتی طولانی در نزدیکی شهر آستانه به کناره‌ی رود می‌رسد و در ساحل آرام می‌گیرد. این‌جاست که مردم تابوت را از آب میگیرند و همانجا به خاک میسپارند.
معماری آرامگاه
معماری و نحوه ساخت این بنا توجه بسیارچشم‌گیر است. در این گونه زیارتگاه‌ها میتوان بیشترین آمیختگی طراحی معماری و هنر اسلیمی را مشاهده کرد که به زیبایی خودنمایی میکنند. در صحن حرم دیواری بنا شده که حریم صحن را از پیاده روی جدا میکند اما با توجه به طراحی فوق‌العاده آن که از ترکیب رنگ‌های آبی فیروزه‌ای و پنجره‌های طلایی استفاده شده است، نمای بسیار زیبایی به آرامگاه داده است.
علاوه بر نمای چشم نواز بیرونی و درونی بارگاه آقا سید جلال الدین اشرف، در بالای کاشی کاری‌های زیبای آن رشته نورهای قرمزی بر فراز آن قرار گرفته که هنگام ورود اولین چیزی است که به چشم می آید.
با ورود به صحن یا همان حیاط بارگاه خواهید دید که در دورتادور حرم کشیده شده است. در اضلاع دیگر این بارگاه نیز درهای ورود و خروج قرار دارد که رو به کوچه‌ها و بازار پشت حرم باز میشوند. از دیگر جذابیت های این صحن، ایوانک‌های جذاب آنی میباشد که در یک سمت صحن به چشم میخورند.
درباره سید جلال‌الدین اشرف
حضرت سید ابراهیم المرتضی الاصغر که به سید جلال الدین اشرف ملقب شده است، كوچكترين فرزند حضرت امام موسي كاظم (ع) بوده و نام مادر بزرگوارشان نيز نجمه، که از زنان با کمالات نوبه و زنگبار بود. ایشان پس از شهادت امام هفتم در مجاورت برادر بزرگترشان حضرت امام رضا (ع) پرورش یافت. و پس از شهادت امام رضا (ع) این امامزاده بزرگوار وارد گیلان شدند سید جلال در میان فرزندان امام هفتم، پس از امام رضا به داشتن علم، زهد، تقوا و شجاعت و ادب شهرت داشت. لقب اشرف نیز نشان از همین موضوع دارد.
او در سال ۲۰۱ هجری در زمان ولایت عهدی امام رضا(ع) در حالی که حدودا ۲۱ سال داشت از مدینه برای تبلیغ به بغداد آمد در سال ۲۰۴هجری وقتی که مامون از مرو به بغداد می رود حضرت سید جلال الدین اشرف(ع) شهر بغداد را ترک کرده و با جمعی از همراهان خود عازم ایران میگردند و در شهر قم ساکن میشوند.
در این میان چون آزادی شیعیان و ساداتی که به کوهستان دیلم پناهنده شده بودند با به وجود آمدن سلسله‌های کوچک محلی که خود را بقایای مروانیان و بنی امیه معرفی می کردند به خطر افتاده امام زاده سید جلال الدین اشرف(ع) به دعوت عده‌ای از سادات و شیعیان گیلان در سال ۲۰۶ هجری با شعار خون‌خواهی برادرش امام رضا(ع) با تشکیل نهضتی قیام می کند که پس از یک سری جنگ های خونین در سال۷۱۱ هجری قدرت را دردست می گیرد و نخستین حکومت شیعه در ایران را بنیان می گذارد.
این حضرت سرانجام پس از تشکیل حکومت در سال 207 در جنگی که در نزدیکی لاهیجان رخ داد به سختی مجروح شد و برای اینکه پیکرش به دست دشمنان نیفتد خود را به نزدیکی رودبار میرساند و در همانجا به مقام شهادت نایل می‌گردد.
حرم مطهر آقا سلطان سيد جلال الدين اشرف (ع) هم اكنون زيارتگاه عاشقان اهل بين (ع) از سراسر نقاط كشور است و اين حرم همه ساله پذيراي خيل بسياري از زائرين است.
حرم سید جلال الدین اشرف میزبان مردم در لحظات خاص سال
حرم سید جلال الدین اشرف در اکثر روزهای مهم سال میزبان حضور مردم است اما در سه موقع از سال میتوانید حضور با شکوه و بینظیر جمعیت را در این مکان مشاهده کنید که حس و حال بینظیری و خاصی به شما القا میکند. اولین زمان لحظه تحویل سال است که میتوان گفت اکثر بومی‌های این منطقه در این مکان دور هم جمع میشوند و شروع سال جدید را در این مکان پر برکت جشن میگیرند. شب‌های دهه محرم به خصوص شب‌های تاسوعا و عاشورا که تعزیه برگزار میشود و با بازسازی وقایع آن روز و با آتش زدن خیمه‌های نمادین به سوگ و عزا مینشینند از دیگر روزهای شلوغ این بارگاه است. و در نهایت شب‌های ماه مبارک رمضان و سه شب احیا که فضای متفاوت و عرفانی به فضا میبخشد و مردم از نقاط مختلف گیلان سعی دارند خود را به آغوش بزرگ این مکان برسانند.
