اولین استراحت گاه آبی پرندگان مهاجر در ایران تالاب استیل آستارا است که عاشقانه آرامی از تالاب، کوهستان و جنگل را در یکی از زیباترین مکان های دیدنی این شهر پدید آورده است.
این تالاب آخرین تالاب باقی مانده آستارا به شمار می رود و به دلیل نزدیکی به روستای عباس آباد از آن به تالاب استیل عباس آباد نیز یاد می شود. تالاب حدود 138 هکتار مساحت دارد، عمق آن در بعضی قسمت ها یک تا سه متر است و در شمالی ترین بخش گیلان قرار گرفته است. این تالاب از شمال به روستای غلام محله و مناطق کشاورزی روستای عباس آباد و از جنوب به روستای دربند می رسد. جاده آستارا به تالش در شرق آن و کوه های پوشیده از جنگل در غرب آن قرار دارند.
این تالاب تقریبا 13 متر پایین تر از سطح آب های آزاد قرار دارد و آب از از چشمه های بستر تالاب، باران و نهرهای جاری از کوه تامین می شود. از کل مساحت تالاب تنها 48 هکتار آن به صورت دائمی با آب پوشیده شده است و بقیه قسمت های تالاب در برخی فصول از آن خالی می شود. عمق کم تالاب و خالی شدن قسمت های کم عمق آن از آب به دست ساز بودن آن ارتباط داده می شود که حدودا یک قرن پیش برای آبیاری و تامین آب کشاورزی منطقه ایجاد شده است.
منظره فوق العاده طبیعت تالاب شما را مبهوت خود می کند. در پس زمینه آبی درخشان تالاب کوه های پوشیده از درخت البرز قرار دارد و در اطراف تالاب نیزارها، شالیزارها و خانه های شیروانی رنگ به این تابلو پاشیده اند. از عجایب این تالاب درختانی است که در تالاب غوطه ور هستند و با وزش باد این طرف و آن طرف می روند. حرکت درختان در آب تالاب منظره وهم آلود اما جذابی است.
تماشای پرواز دسته های پرندگان مهاجر از برترین جاذبه های تالاب استیل آستارا است. در این تالاب می توانید چنگر نوک سرخ، باکلان، اگرت، ابیا، گاوچرانک، خوتکای سفید و انواع مرغابی سانان را ببینید که از مناطق سردسیر قطبی، اروپای مرکزی و شمال دریای خزر به اینجا پناه آورده اند. برخی از این پرندگان مهاجر مانند چنگر نوک سرخ جز پرندگان نادر دسته بندی می شوند و دیدن آنها فرصتی است که باید غنیمت شمرد. در سال حدود 10000 پرنده به این تالاب می آیند و 4000 جوجه به دنیا می آورند. در اطراف تالاب به خصوص در بین نیزارها می توانید لانه های پرندگان را ببینید. برای احترام به قلمرو این موجودات و پرهیز از ترساندن آنها از نزدیک شدن به لانه ها یا تخریب آنها خودداری کنید. به علاوه، به یاد داشته باشید که این منطقه شکار ممنوع است و به همراه داشتن وسایل شکار و تلاش برای این کار با مجازات زندان همراه است.
به غیر از پرندگان، این تالاب محل زندگی جانواران متعددی است که از بین آنها می توان به نوتریا (نوعی موش)، قره قاز یا باکلان های سیاه، ماهیانی مانند کپور و اردک ماهی، سمور، مارهای آبی، سمور آبی، لاک پشت، قورباغه و بسیاری دیگر اشاره کرد. گاه زیبایی این منطقه با دیدن مارال و گوزن جنگل های هیرکانی تکمیل می شود.
اطراف تالاب استیل آستارا عمدتا با درختان توسکای قشلاقی، نی و گیاهان علفی پوشیده شده است.
به طور کلی در منطقه تالاب استیل آستارا حدود 80 نوع گیاه و جانور بومی زندگی می کنند که برخی از آنها جز موجودات محافظت شده و در معرض انقراض دسته بندی شده اند.
سکوت و آرامش تالاب را نباید هیچ چیزی به هم بزند. به همین دلیل تفریحات آبی پر سر و صدا در آن انجام نمی شود. اما می توانید با قایق های پدالی به دل آب بزنید و در طبیعت تالاب گشت و گذار کنید. اینجا بهشت عکاسان است. ذوق عکاسی خود را می توانید در لابه لای نیزارها و منظره درختان شناور در آب سیراب کنید.
اگر روزی را به اقامت در اطراف تالاب استیل آستارا اختصاص دهید، شاید بتوانید شاهد یکی از پدیده های جذاب تالاب باشید. در برخی مواقع، آب دریاچه جابه جا می شود، به طوری که درختان شناور به زیر آب می روند و ناپدید می شوند و پس از مدتی دوباره سر از آب در می آورند.
از آنجا که این تالاب دست ساز است، عمق آب آن در تابستان کم است، اما این مسئله چیزی از زیبایی آن در بهار و تابستان کم نمی کند. اگر به دیدن پرندگان مهاجرت علاقه دارید، پاییز را برای دیدن تالاب استیل آستارا انتخاب کنید. این منطقه هوای سردی دارد، بنابراین حتما لباس گرم به همراه داشته باشید.
برای اقامت می توانید از هتل های اطراف تالاب یا خانه های بومی روستاییان استفاده کنید.
پس از بازدید از این تالاب زیبا می توانید سری هم به بازار بزرگ ساحلی آستارا بزنید که در فاصله 10 کیلومتری از آن قرار گرفته است. ساحل صدف و باغ پرندگان نیز در فاصله بین 8 تا 10 کیلومتری از این تالاب قرار دارند و ارزش یک بار بازدید را دارند.
این تالاب در استان گیلان، کیلومتر 7 جاده رشت به آستارا قرار گرفته است.
از بلوار معلم خود را به جاده رشت آستارا برسانید. بهترین مسیر دسترسی به تالاب بخش شمالی آن است. سایر نقاط دسترسی به تالاب به هتل، خانه ها و مزارع شخصی محدود می شوند و گذر از آنها کمی دشوار است.
تالاب استیل آستارا یکی از جاذبه های کمتر شناخته شده این منطقه است اما زیبایی آن هیچ دست کمی از دیگر نقاط دیدنی مشهور آن ندارند. این تالاب همچون الماس در پای کوه می درخشد و با تنوع زیستی بالا لحظات شگفت انگیزی را برای شما خلق خواهد کرد. در سال های اخیر نزدیک شدن انسان به این منطقه باعث به هم خوردن آرامش پرندگان مهاجر و دیگر موجودات بومی تالاب شده است. اگر سری به این منطقه زدید، مراقب این جواهر ارزشمند کشور خود باشید و با ریختن زباله، نزدیک شدن به لانه پرندگان و آسیب رساندن به طبیعت حیات جانداران منطقه و بکر بودن آن را از بین نبرید.