حافظیه انزلی

بندرانزلی یکی از زیباترین شهرهای شمالی استان گیلان که جاذبه‌های گردشگری زیادی در خود جای داده است. اکثرا مسافران و گردشگران برای بازدید از جاذبه‌های طبیعی انزلی از جمله تالاب انزلی و ساحل زیبای دریای خزر به این شهر سفر میکنند و در پی گشت و گذار در طبیعت زیبای این شهر هستند. اما جالب است بدانید این شهر یکی از تاریخی ترین شهرهای استان گیلان میباشد و به شهر اولین های گیلان معروف است و جاذبه های تاریخی زیادی را نیز در دل خود جای داده است که شاید کمتر با آنها آشنا با شید. در این مقاله قصد شما را با یکی از زیبا ترین بناهای تاریخی بندر انزلی یعنی حافظیه انزلی آشنا کنیم.

 تاریخچه حافظیه انزلی

حافظیه بندر انزلی در کنار بنای ساختمان کنونی شهرداری بندرانزلی که در دو طبقه در سال ۱۳۰۸ و با نام «بلدیه انزلی» افتتاح شد قرار گرفته است. بنای حافظیه 76 مترمربع وسعت دارد و ستون‌های بلند و بام گنبدی یادآور می‌شود که از معماری ایرانی در ساخت آن الهام گرفته شده است. این بنای سفیدرنگ شباهت زیادی به حافظیه شیراز دارد و به همین علت به این نام معروف شده است. برخلاف حافظیه شیراز، زیر گنبد این بنا تزئیناتی به چشم نمی خورد ولی در کف بنا تصویر چنگ موسیقیایی با موزاییک به تصویر کشیده شده است. محل ترنم موزیک یا همان حافظیه کنونی در سال ۱۳۱۱ در دوره پهلوی به سفارش شهرداری و توسط گروهی از مهندسان آلمانی احداث شده است.

در گذشته در این مکان که محل ترنم موزیک بود، دسته موزیک ۳۰ نفری و ۳۸ نفری با نظم و ترتیب خاصی مانند نظامیان و با پوشیدن لباس های رنگارنگ به اجرای برنامه های شاد و موزیکال میپرداختند. اما متاسفانه در سال ۱۳۶۰ دورتا دور فضای داخلی این مکان به طرز نازیبایی آشغال شد و این بنای زیبا را به محلی برای مبارزه با گرانفروشان تبدیل کردند. پس از مدتی در سال ۱۳۶۶ شمسی به دستور شهردار وقت آقای خوانساری، با تخلیه مامورین مبارزه با گرانفروشان به ترمیم آنجا پرداختند و به صورت اولیه در آورده شد و همان زمان شهردار انزلی نام آن را به دلیل شباهتش به حافظیه شیراز به حافظیه تغییر داد. با بررسی‌هایی که توسط محققین در مقایسه دو بنای حافظیه انزلی و شیراز صورت گرفت مشخص شد که حافظیه شیراز که شبیه محل ترنم موزیک انزلی اما بزرگتر از آن است ساخت آن از سال ۱۳۱۳ شروع و در سال ۱۳۱۶ ساختمان آن پایان یافته است و این موضوع را می رساند که نه تنها محل ترنم موزیک از حافظیه شیراز اقتباس نشده است. بلکه احتمال دارد حافظیه شیراز را از روی بنای محل ترنم موزیک انزلی ساخته باشند.

معماری حافظیه انزلی

همانطور که پیشتر اشاره شد از این بنای سفیدرنگ که بیش از 80 سال قدمت دارد در گذشته محل برگزاری کنسرت‌ها و مراسم عروسی در شهر انزلی بوده است. اما امروز تغییر کاربری داده و به عنوان یک سازه تاریخی میزبان گردشگران است. بنای حافظیه 76 مترمربع وسعت دارد و ستون‌های بلند و بام گنبدی یادآور می‌شود که از معماری ایرانی در ساخت آن الهام گرفته شده است. برخلاف حافظیه شیراز، زیر گنبد این بنا تزئیناتی به چشم نمی خورد ولی در کف بنا تصویر چنگ موسیقیایی با موزاییک به تصویر کشیده شده است.

مشخصات ظاهری حافظیه انزلی

موزیک جیگا جز آثار ملی به شماره 1513  به ثبت رسیده و مساحت کلی حافظیه انزلی  76 متر مربع است. ستون‌های بلند، دیواره کوتاه نرده‌ای و بام گنبدی شکل از مشخصه‌های این بناست.

در دو سوی بنا 5 پلکان کوتاه قرار دارد که شما را به داخل محوطه هدایت می‌کند ودر مرکز بنا هم تصویر چنگ موسیقیایی با موزاییک نقش بسته است.

 عزیز طویلی محقق و نویسنده تاریخ انزلی می‌گوید: با بررسی‌های صورت گرفته از دو بنای حافظیه شیراز و انزلی می‌توان نتیجه گرفت؛ حافظیه شیراز که شبیه بنای حافظیه انزلی ولی بزرگتر از آن است از سال 1313 ساخت آن آغاز و در سال 1316 به پایان رسید، پس می‌توان نتیجه گرفت که نه تنها موزیک جیگای انزلی از حافظیه شیراز اقتباس نشده است، بلکه احتمال دارد حافظیه شیراز را از بنای محل ترنم موزیک انزلی ساخته باشند.

جاذبه‌های حافظیه انزلی

گرفتن عکس یادگاری، دیدعالی و چشم‌انداز زیبای بنا به دریا، لذت بردن از معماری زیبای حافظیه بعلاوه گشت و گذار در فضای زیبای اطراف این بنا، تماما از جمله مواردی است که باعث شده پیاده‌روی در منطقه و تماشای این بنای ستودنی را به شما توصیه کنیم.در سفر به بندرانزلی به هیچ وجه بازدید از این بنای تاریخی و قدیمی را از دست ندهید.

دیدنی های اطراف حافظیه

پیشنهاد میکنیم بعد از بازدید از حافظیه بندرانزلی  نگاهی هم به ساختمان شهرداری بندازید و با چندین کلبه چوبی، ارابه چوبی، قفس پرندگان و گل کاری‌های زیبا عکسی به یادگار ثبت کنید. یگر در اواخر شهریور یا برخی مناسبت های خاص به شهر بندرانزلی سفر کنید نمایشگاه‌های سوغات و صنایع دستی برپا می‌شود که میتوانید از آنجا بازدید و سوغاتی های گیلان را خریداری کنید. 

با حدود پنج دقیقه پیاده‌روی نیز به بندرگاه یا همان بلوار انزلی میرسید که میتوانید به گشت و گذار در آن محوطه و یا تفریحاتی مانند ماهیگیری و قایق سواری بپردازید.

این بنای مربوط به دوره پهلوی همانند سایر بنا ها نیاز به مرمت و بازسازی دارد. پله ها و گنبد و طاق آن نیاز به بازسازی دارند که با کوشش میراث فرهنگی باید این بازسازی انجام شود.همچنین از ظرفیتی که این بنا دارد، هیچ استفاده فرهنگی نمی‌شود و اطراف آن خالی از تزییناتی مثل گل و گلدان است و این بنا از کاربری‌ای که برای آن در زمان ساخت در نظر گرفته شده است، کاملا به دور است و استفاده فرهنگی و هنری دیگری هم از آن نمی‌شود.

کبوترخانه حافظیه

بعد از کلبه ای که در باغ مجاور قرار دارد، کبوتر خانه‌ای هست که داخلش چند کبوتر در حال دانه‌خوردن هستند. اینجا برای پرندگان هم خانه‌ای و دانه‌ای مهیاست تا اگر مسافرند غریبی نکنند.درست است که حافظیه انزلی مانند نمونه شیرازی‌اش شلوغ و بزرگ نیست، اما حس و حال دلبرانه خود را دارد. محیطی پر از آرامش با موسیقی دریا و آواز پرندگان و صدای قایق‌ها و کشتی‌ها که فضا را پر می‌کنند، اینجا را به بوستانی دیدنی تبدیل کرده است. نزدیکی‌ بنا به شنبه بازار هفتگی انزلی و نمای پل غازیان در دوردست و موج‌شکن و دکه‌های غذاخوری در طول پارک، دست در دست هم داده‌اند و بر بی‌نظیربودنش تاکید می‌کنند.

نحوه دسترسی به بنای حافظیه

این بنا در نزدیکی شهرداری انزلی و پارک قدس و بلوار ساحلی انزلی قرار دارد و از دیگر جاذبه های نزدیک به این بنا میتوان به پل تاریخی غازیان اشاره کرد.