شیون فومنی: پرچمدار ادبیات شفاهی گیلان

میراحمد سید فخری‌نژاد ملقب به «شیون فومنی» از شاعران محبوب و مشهور خطه گیلان در سال ۱۳۲۵ شمسی در شهرستان فومن، دیده به جهان گشود و تحصیلات ابتدایی و راهنمایی خود را در رشت سپری کرد و پس از آن به کرمانشاه کوچ نمود و سه سال دوم دبیرستان را تا اخذ دیپلم طبیعی در سال ۱۳۴۵ در آنجا گذراند شیون فومنی در سال ۱۳۴۶ وارد سپاه دانش در طارم زنجان شد و یک سال بعد به استخدام اداره آموزش و پرورش استان مازندران درآمد و در سال ۱۳۴۸ وارد زندگی زناشویی شد و در این ایام عهده‌دار مدیریت و تدریس در یکی از مدارس فولادمحله گشت و تا سال ۱۳۵۱ با تمام مشکلات دست و پنجه نرم کرد و  عاشقانه به رسالت خود و تعلیم و تربیت نسل آینده پرداخت و پس از آن نیز در دیگر نقاط گیلان به این شغل شریف ادامه داد.

صاحب نظران از شیون فومنی به عنوان پرچمدار ادبیات شفاهی گیلان یاد می‌کنند و شعرهای او را در هم‌زیستی و ارتباط با مردم در تداوم، گسترش و اعتلای زبان، فرهنگ و ادب گیلان در جایگاه شعر مخاطب‌دار شمال، بی‌نظیر می‌دانند. شیون فومنی یکی از شاعران موفق دو زبانه حوزه شعر محلی و بومی، زبان گیلکی را که در دست فراموشی قرار داشت با اشعارش دوباره احیا نمود و از سوی دیگر در حوزه شعر فارسی با انتشار مجموعه‌های شعر فارسی و ارائه قالب‌های معمول و مرسوم شعر فارسی از شاعران تاثیرگذار و توانای شعر معاصر به شمار می‌آید.

غروب شیون فومنی

شیون فومنی در سال ۱۳۷۲ به بیماری نارسایی کلیه مبتلا شد و یک سال بعد برای دیالیز به تهران مهاجرت نمود و در همین سال باوجود درد بسیار، موفق به اخذ مدرک تحصیلی لیسانس ادبیات از دانشگاه تربیت معلم تهران و در سال ۱۳۷۶ و پس از سال‌ها تدریس، بازنشسته شد. شیون فومنی در شهریور ۱۳۷۷ پس از یک دوره بیماری مزمن کلیوی و انجام پیوند کلیه در یکی از بیمارستانهای تهران، چشم از جهان فروبست. بنا به وصیتش آرامگاه وی در بقعه سلیمانداران رشت در کنار سردار بزرگ میرزا کوچک جنگلی است. شیون فومنی یکی از شاعران به‌نام زمان معاصر است که وی را باید شاعر دو زبانه نامید به طور کلی شاعران دو زبانه هم در قلب عوام و مردم منطقه خود رسوخ می‌کنند و هم در گستره ملی، جایگاه ویژه‌ای می‌یابند.

شیون فومنی در شعرهایش برایمان از نماد آزادگی مردم گیلان (میرزای بزرگ) سرود، از رنج شالیکاران، زندگی سخت روستاییان و عامه مردم سخن گفت، امروزه شعرهای شیون فومنی به فرهنگ مردم راه یافته و به مناسبت‌های مختلف بر زبان مردم جاری شد و حتی به صورت ضرب‌المثل نیز درآمده است.

یکی از اشعار شیون فومنی:

بگو رسم عزیز بوستن چه جوره

بورد خو سرا می گوش نزدیک

بگوفته هر کی دوره چشم نوره

ترجمه:

در فصل غوره از پیرمردی پرسیدم

که به من بگو رسم عزیز بودن چه طوری هست؟

سرش را به نزدیکی گوشم آورد و گفت

هر کس که دور باشه نور چشم هست