ماسوله را نمی‌توان نوشت ماسوله را باید دید

امروز سفری خواهیم داشت به یکی از زیباترین شهرهای پلکانی ایران که در استان گیلان و در دامنه‌های شرقی کوههای تالش قرار گرفته، از ماسوله حرف می‌زنیم روستایی که در حال حاضر به دلیل بزرگتر شدن، به آن شهرک می‌گویند. شهرکی که بیش از 100 روز از سال در آغوش مه آرمیده. شاید اسم ماسوله را زیاد شنیده باشید و یا یکی دو بار یا بیشتر به آنجا سفر کرده‌اید اما هر بار دیدن این ساختار شگفت انگیز در دل طبیعت همیشه تازگی داشته و اگر برای اولین بار پا به این شهرک و بازار سنتی آن بگذارید آنقدرها برایتان غریبه نخواهد بود، مثل اینکه همیشه در پشت ذهنمان در کوچه پس کوچه‌های آنجا قدم زده‌اید و از پل‌های آن بالا و پایین دویده‌اید. درست است که سهراب گفته ماسوله را نمی‌توان نوشت، ماسوله را باید دید.

همراه شمالوژی باشید تا با این شهرک پلکانی 1000 ساله  آشنا شویم؛

همانطور که گفتیم شهرک تاریخی ماسوله بین 800 تا 1000 سال قدمت دارد و وجود جلوه‌های طبیعی و تاریخی در این شهرک موجب شده تا تحت حفاظت میراث فرهنگی و سازمان حفاظت محیط زیست قرار گیرد و به خوبی از آن نگهداری شود.

ساختار پلکانی و معماری منحصر به فرد ماسوله همواره مورد توجه بازدیدکنندگان قرار گرفتند و همیشه می‌توانید گردشگران داخلی و خارجی را ببینید که با ذوق و شوق در حال عکس گرفتن در این شهرک هستند، اما در کنار تمامی اینها، وجود کوهستان‌های مرتفع، جنگل، ییلاقات سرسبز و آبشار و امکانات مناسب موجب شده ماسوله یکی از مقاصد جذاب، برای گردشگران باشد.

تاریخچه ماسوله

پیش از آنکه ماسوله به شکلی که امروز می‌شناسیم وجود داشته باشد مردم در منطقه دیگری واقع در 6 کیلومتری شمال غربی ماسوله فعلی زندگی می‌کردند که امروزه آن را به نام کهنه ماسوله می‌شناسند. مردم کهنه ماسوله و عده‌ای از اهالی آن از نقاط مختلف دیگر به دلایل نامعلوم به منطقه فعلی ماسوله کوچ کردند. کهنه ماسوله روی تپه‌ای به وسعت 8 هکتار قرار گرفته و آثار پایه دیوارهای بناهای سنگی روی آن قابل مشاهده است. طبق بررسی‌های انجام شده این دیوارها متعلق به خانه‌ها و اتاقهایی بوده که کوره ذوب آهن و فلزات دیگر در آنها وجود داشته که در این اتاقها ظروف سفالی متعلق به قرن پنج و شش هجری قمری کشف شده است.

دلایل قطعی برای اینکه چرا ساکنان کهنه ماسوله محل زندگی خود را ترک کرده و به ماسوله امروزی مهاجرت کردند وجود ندارد و گمانه‌زنی‌ها متفاوت است. عده‌ای معتقدند که همه گیر شدن طاعون در ایران در سال 943 هجری قمری علت کوچ مردم بوده ست. در روایتی دیگر آمده است که عون ابن علی از نوادگان حضرت امیرالمومنین (ع) به همراه سیدجلال‌الدین اشرف از فرزندان امام هفتم شیعیان که مزارش در آستانه اشرفیه قرار گرفته، در جنگلی در حوالی طارم زنجان دچار جراحت شده و به سمت ماسوله حرکت می‌کند. وی در ماسوله فعلی از دنیا رفته و پیکرش را در همان جا به خاک سپردند و پس از آن خانه‌هایی در این مکان بنا شد و این چنین ماسوله امروزی شکل گرفته است. به هر حال پس از آن ماسوله شاهراه ارتباطی بین آذربایجان و مرکز داد و ستد به شمار می‌آمد و بازار، کاروانسراها و صنایع فلزی و غیرفلزی آن از رونق فراوانی برخوردار بوده است. این ناحیه پس از ایجاد راههای اصلی بین گیلان، زنجان و مازندران، رونق اقتصادی خود را از دست داد.

معماری ماسوله

بیشترین چیزی که ماسوله را از دیگر مناطق، متمایز می‌کند معماری خاص و منحصر به فرد آن است که به دوران زندیه برمی‌گردد. چند روستای دیگر نیز در ایران وجود دارد که شباهت زیادی به ماسوله دارند از جمله اورامان در استان کردستان، کنگا در خراسان رضوی و وفس در استان مرکزی. معماری پلکانی موجب شده تا محوطه جلوی خانه‌ها پشت بام خانه دیگری باشد، به عبارت دیگر وقتی از کوچه‌ای گذر کنید از پشت بام خانه‌ای دیگر عبور کرده‌اید و اکثر گذرگاهها، پشت بام خانه‌هاست و به طرز شگفت آوری این شیوه زندگی بر روی رفتار اهالی ماسوله تاثیر گذاشته. مهربانی و بخشندگی را خیلی خوب بلدند اینکه چگونه زیبایی‌های زندگی را با هم و با دیگران شریک شوند. یک دست تکان دادن صمیمانه از راه دور از محبت تک تک اهالی آن سرچشمه می‌گیرد. مردم مهربان ماسوله غیرکشاورز هستند و اغلب به صنعت تجارت، اشتغال دارند و به زبان تالشی صحبت می‌کنند اما به دلیل اندکی تفاوت به آن ماسوله‌ای می‌گویند.

آبشارهای ماسوله

آبشارهای ماسوله به صورت پراکنده و در نقاط مختلف آن وجود دارد و همیشه یکی از مورد توجه‌ترین محلها برای دوستداران طبیعت می‌باشد. از جمله آبشارهای این روستا، آبشار کوشم است که در انتهای دره جنگلی ماسوله و در ارتفاعات این منطقه واقع شده و ارتفاع آن به حدود 30 متر می‌رسد. مسیر دسترسی به این آبشار با شیبی ملایم در امتداد رودخانه و در جهت مخالف بر آب است که پس از حدود یک ساعت کوهپیمایی و گذر از چند آبشار کوچک به آن خواهید رسید. از دیگر آبشارهای ماسوله می‌توان به آبشار رودخان با بیش از 20 متر ارتفاع، آبشار خربو، آبشار توریشوم و آبشار لار چشمه که جلوه‌ای بسیار زیبا دارند نام برد که هر کدام می‌تواند بهانه‌ای برای سفر به این شهرک زیبا باشند.

بازار سنتی

یکی از دیگر نقاطی که حتما باید از آن دیدن کنید بازار محلی این روستا است. در این بازار می‌توانید ساعتها بدون خستگی گشت بزنید. چموش، گلیم، شال، لیف و جورابهای ساق کوتاه و بلند بخرید. بینی کوچک عروسکهای کاموایی که کنار هم به دیوار چیده شده‌اند را لمس کنید و انواع شیرینی‌های محلی نوش جان کنید یا عکسی با لباس محلی به یادگار بگیرید. همچنین در این بازار چندین رستوران و چایخانه با مناظر فوق‌العاده دیدنی وجود دارد.

اقامت در این روستا

گزینه‌های مختلفی برای اقامت در شهرک ماسوله برای شما وجود دارد. می‌توانید یکی از خانه‌های محلی با قیمت حدود صدهزار تومان یا یکی از اتاقهای هتل‌های موجود ماسوله را که خدمات و قیمتهای متفاوتی را ارائه می‌دهند، برای اقامت انتخاب کنید.

مسیر دسترسی

برای رسیدن به این روستا ابتدا خود را به شهر فومن رسانده و بعد از خرید کلوچه سنتی و خوشمزه فومن، وارد جاده ماسوله شده و به این روستای زیبا برسید.