ماهیان خاویاری یا استروژن از خانواده تاس ماهیان، از جمله گونههای آبزی کم نظیری هستند با قدمتی چند صد میلیون ساله که به عصر ژوراسیک باز میگردند از این رو ماهیان خاویاری را فسیلهای زنده جهان مینامند که همراه با تکامل فیلوژنی تا به امروز باز ماندهاند. خاویار خوراک لذیذی است که از تخم ماهی خاویار به دست میآید. دریای کاسپین(خزر) به تنهایی 93 در صد از ذخیره خاویار و ماهیان خاویاری جهان را در خود جای داده است، گونههای مختلفی از ماهیان خاویاری در برخی منابع آبی نیمکره شمالی زندگی میکنند، اما سواحل جنوبی دریای کاسپین(خزر) که جزیی از سرزمین بزرگ ایران به شمار میآیند، مهمترین زیستگاه طبیعی تعدادی از ماهیان خاویاری است. طعم منحصربهفرد و خواص شگفتانگیز این ماده ارزشمند آن را به یک خوراکی لوکس، محبوب و مطرح در سطح دنیا تبدیل کرده است.
پیرامون خواص ماهیان خاویاری، باید به این نکته اشاره کرد که خاویار سرشار از ویتامین، املاح معدنی، پروتئین و چربی است. مصرف خاویار در پیشگیری از ابتلا به بیماریهای التهاب مفاصل، دستگاه گوارش، سرطانهای مختلف بسیار موثر است. این ماده غذایی غنی و پرخاصیت سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 میباشد بنابراین برای درمان بیماریهای افسردگی، قلبی و عروقی بسیار موثر خواهد بود.
خاویار سرشار از آهن است. به همین دلیل است که مصرف آن به افراد مبتلا به کمخونی ناشی از کمبود آهن توصیه میشود. ویتامینهای موجود در خاویار میتواند نیروی از دست رفته بیمار را در دوران نقاهت پس از جراحیهای بزرگ و بیماریهای عفونی به وی بازگردانده و با تقویت سیستم ایمنی بدن میتواند آثار بیهوشی ناشی از عمل جراحی را نیز رفع نماید. میزان انرژیزایی خاویار به ازای هر کیلوگرم معادل 704 کالری برآورد شده است. سطح بالای پروتئین و اسیدهای آمینه ضروری خاویار میتواند ناراحتیهای اعصاب را التیام بخشد. بسیاری از افراد، خاویار را به صورت خام یا همراه با تخممرغ میل میکنند. بعضی نیز آن را با نان و کره میخورند. خاویار انواع گوناگونی دارد، عموما در طیفهای رنگی از مشکی تا طوسی روشن، زیتونی روشن و طلایی دیده میشوند.
خاویار خود به تنهایی اشرافیترین صبحانه محسوب میشود. بسیاری آن را به شکل خام با زرده تخممرغ همراه با پیاز خرد شده استفاده میکنند و یا به اندازه یک قاشق چایخوری همراه با سبزیجات معطر یا قطعه کوچکی از نان و کره میخورند. برخی بوی تند ماهی و طعم شورش را بسیار دوست دارند هر چند طعم و بوی خاویار ممکن است برای بسیاری ناخوشایند باشد.
خاویار از مهمترین محصولات صادراتی ایران است.
یکی از چالشهای مهم در تهیه خاویار، نحوه تشخیص خاویار اصل از نوع تقلبی است. زیرا برای بهرهبردن از تمام خواصی که از آنها نام برده شد، باید از خاویار اصلی که از ماهیان باکیفیت به دست آمده است، استفاده شود. خوشبختانه تولیدکنندگان خوشنام ایرانی با ارایه محصولات اصل و باکیفیت، شرایطی را فراهم کردهاند که میتوان بدون نگرانی به خرید خاویار اصل پرداخت و به این ماده مغذی و ارزشمند دست یافت. اما به دلیل اهمیت این موضوع در ادامه به نکاتی جهت تشخیص خاویار اصل از خاویار تقلبی میپردازیم.
در بستهبندی خاویار تقلبی، عموما طراحیهای بچگانه و با طرحها و رنگهایی شلوغ و درآمیخته با متون لاتین، روسی یا ترکی دیده میشود. از بستهبندی و ویژگیهای بصری آن که بگذریم، اولین نکته چشمگیر در مقایسه خاویار اصل و خاویار تقلبی، تفاوت عجیب کیفیت دانههاست. ماده اولیه تشکیلدهنده این محصولاتِ به ظاهر خاویار، «پارافین» است که نه تنها هیچ ارزش غذایی ندارد، بلکه به شدت هم برای بدن مضر است. همچنین، طی بررسی مشخص شد که حتی رنگ این دانهها مشکی نیست و آنها را رنگ میکنند! به همین دلیل به هر سطحی رنگ پس میدهند.
اینکه از کدام نوع خاویار خوشتان خواهد آمد، کاملا به ذایقه شما بستگی دارد. اما توجه داشته باشید که تنها با تهیه خاویار اصل و باکیفیت میتوانید طعم واقعی این خوراک با ارزش را بچشید و از خواص بسیارِ آن بهرهمند شوید. چرا که در تولید خاویارهای تقلبی از موادی استفاده میشود که طعم آنها را به کلی تحت تاثیر قرار میدهد و نه تنها از خواص خاویار اصل برخوردار نیستند، بلکه سلامتی شما را نیز به خطر میاندازند.