مناره نماد بندر انزلی

قطعا هر شهری یک امضا و نمادی دارد که میتواند یک بنا باشد، صنایع دستی و یا حتی غذا. امضای شهر انزلی نیز مناره بندرانزلی یا برج ساعت آن است. این بنای تاریخی از چنان اهمیتی برخوردار است که در سال1356 باشماره 1512 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. مناره بندرانزلی ، برجی سپید در نزدیکی موج شکن شهر ساحلی انزلی است که می‌توان آن را شکیل‌ترین سمبل این شهر دانست و روزگاری فانوس دریایی بوده که راه اسکله را به کشتی و قایق‌ها نشان می‌داده است. حالا سالها از آن زمان می‌گذرد و این برج زیبا با چهار ساعتی که در چهار طرف آن قرار گرفته، زمان را به اهالی این بندر مه‌آلود نشان می‌دهد. ساعتی که از 6 صبح تا 10 شب آهنگ می‌نواخت و طنینش تا کیلومترها شنیده می‌شد و نگاه‌ها را به سوی خود می‌خواند، حالا سال‌هاست که مردم، دیگر این آهنگ را از مناره نمی‌شنوند.

تاریخچه مناره

برج ساعت بندر انزلی از بناهای تاریخی است که در خیابان سپه شهر بندر انزلی واقع شده که بر اساس اسناد تاریخی، زمانی که آقا محمدخان قاجار بر امیر هدایت الله خان چیره شد، به دستور وی به  عنوان برج دیده بانی  اسلحه خانه و تاسیسات نظامی و همچنین به عنوان فانوس دریایی بنا نهاده شد .

هدف از ساخت این مناره در گذشته این بود بعنوان فانوسی بود که دریانوردان برای مسیریابی از آن استفاده کنند. اما اکنون کاربری آن به برج ساعت تغییر کرده و برای نشان دادن زمان از آن استفاده میشود. زمان ساخت این برج  28 متری به دوره قاجار میرسد که در زمان ناصرالدین شاه  در سال 1194 هجری شمسی توسط حاکم وقت گیلان، خسرو گرجی، بنا شد.

این برج چندین بار مرمت شده تا به شکل امروزی در آمده است. اولین بار در سال 1308 شهردار بندر انزلی پس از مرمت آن ساعتی چهارسویی از کشور آلمان خریداری کرد و بالای مناره نصب نمود. متأسفانه سال‌ها بود که دیگر زنگ ساعت آن به گوش نمی‌رسید و بار دیگر این برج در سال 1369 بدلیل از کار افتادگی این ساعت توسط شهرداری مرمت شد و ساعت جدیدی بجای آن نصب گردید.

مناره بندرانزلی یا برج ساعت که در گذشته فانوس دریایی بندرانزلی بوده در محوطه پشتی بازار سپه میدان انزلی قرار دارد. قدمت مناره بندرانزلی به سال 1815 میلادی یا 1230 شمسی می رسد که در دوره فتحعلی شاه و به دستور خسرو خان گرجی، حاکم وقت گیلان ساخته شد و با روغن چراغ روشن می شد. در زمان پادشاهی خسروخان گرجی تعداد 6 تا 7 برج در گیلان ساخته شد که امروزه فقط مناره بندرانزلی برجای مانده است و هدف از ساخت آن راهنمایی کشتی ها و دریانوردانی بود که از آن سوی آب ها به انزلی می آمدند و شب هنگام، ساحل را با مشاهده روشنایی در بالای مناره شناسایی و شناور خود را به داخل کانال می راندند، به همین روی همواره چراغی بر فراز آن روشن و نگهبانی در آن جا به کشیک دادن می‌ایستاد.

در سال 1265 «هنری رنه» آلمانی هنگام بازدید از انزلی، نوشت: تنها بنای قدیمی که در بندرانزلی دیده می‌شود برجی است که در دو یا سه قرن پیش، چراغی برای راهنمایی کشتی‌ها در بالای آن قرار می‌گرفته است.

در سال 1307 بعد از مرمت مناره بندرانزلی ساعتی چهار سو، روی آن نصب شد، شهرداری این ساعت را که هر 6 روز یک بار کوک می شده و کوک کردن آن به وسیله هندلی آهنی انجام می گرفت را از کشور آلمان خریداری و نصب کرده بود. سالها بود که این ساعت از کار افتاده و دیگر آهنگش طنین انداز شهر نبود تا اینکه در سال 1369 شهرداری، ساعت قدیمی و از کار افتاده را با ساعت الکتریکی جدید که به قیمت 1 میلیون تومان از آلمان خریداری شده بود، تعویض کرد.

 معماری و کاربری مناره

هدف از ایجاد این بنای آجری، دیده بانی از دریا و هم به منزله فانوس دریایی بوده است تا دریانوردان، شب هنگام، ساحل را با مشاهده روشنایی در بالای منار، شناسایی و شناور خود را به داخل کانال برسانند. به همین دلیل همیشه چراغی بر فراز آن روشن بود و نگهبانی در آن جا بعنوان کیشیک می ایستاد. ارتفاع مناره ۲۸ متر بوده که 8 متر انتهایی، قسمت بالکن به بالا را تشکیل داده و ساعت بر روی آن نصب شده است و ارتفاع آن تا بالکون، ۲۰ متر میباشد.

برج بر روی پایه ای با ارتفاع 2 متر قرار دارد و روی آن نیز پایه مربع و مستطیلی به ابعاد تقریبا 9 متر و ارتفاع حدود 7 متر قرار گرفته است. کل مساحت زیر بنای برج 50 متر مربع و شعاع آن 4 متر است. در بدنه برج نیز روزنه هایی برای هوا و نورگیری قرار گرفته و برای رسیدن به قسمت بالکن 54 پله که به صورت مارپیچ طراحی شده است را باید طی کرد.

چرا به مناره انزلی برویم؟

تماشای دریا و تالاب، پرواز مرغان دریایی، عبور قایق های تفریحی رنگارنگ، کشتی های کوچک و بزرگ در حال تخلیه و بارگیری در باراندازهای بندر، نیزارهای تالاب و کومه های ساخته شده در کنار تالاب و تمرین قایقرانان از جمله مناظری است که از روی این پل زیبا قابل مشاهده است.

بازدید از برج ساعت انزلی

این بنا در ساعات  برای بازدید عموم باز است اما به دلیل مارپیچ و باریک بودن پلکان برج ساعت ، توصیه میشود که در بازدید از این بنای تاریخی افراد زیر ۱۳ و بالای ۶۰ سال همچنین کسانی که ناراحتی های تنفسی و قلبی دارند از این بازدید خودداری کنند.

بازدید از مناره انزلی تا اطلاع ثانوی بصورت هفتگی در عصرهای پنجشنبه بصورت محدود و بر اساس ثبت نام صورت می گیرد.

شرایط بازدید:

• هر هفته حداکثر ۳۰ نفر بر اساس نوبت ثبت نام برای بازدید مناره مشخص میشوند.
• بازدید از برج با حداکثر تعداد ۳ نفر صورت میپذیرد و بر اساس نوبت ثبت نام انجام می شود.
• بازدید از این بنا برای عموم امکانپزیر است اما به دلیل مارپیچ و باریک بودن پلکان برج ساعت ، توصیه میشود که در بازدید از این بنای تاریخی افراد زیر ۱۳ و بالای ۶۰ سال همچنین کسانی که ناراحتی های تنفسی و قلبی دارند از این بازدید خودداری کنند.
• هزینه بازدید از این مکان بر اساس مصوبه دفترچه عوارض محلی ۳۰۰۰تومان می باشد.
• ثبت نام می بایست مشخصات تمام افراد متقاضی مجزا به سامانه ارسال گردد.

علاقمندان میتوانند جهت ثبت نام بازدید از مناره نام و نام خانوادگی، کد ملی، تاریخ تولد و شماره تلفن خود را به سامانه ۳۰۰۰۱۱۹۵ پیامک نمایند